فهرست عناوین این مقاله
تودههای مجرای ادراری در دختران، اگرچه نادر هستند، اما می‌توانند عوارض جدی و نگران کننده ای به همراه داشته باشند.
مجرای ادراری به عنوان یک مسیر حیاتی برای دفع ادرار از بدن، نقش مهمی در حفظ سلامت کلیهها و دستگاه ادراری ایفا می‌کند. هرگونه اختلال یا ناهنجاری در این مسیر میتواند منجر به مشکلاتی همچون انسداد، عفونت، و حتی آسیب به بافت‌های کلیوی شود.
تودههای خوش خیم، از جمله پولیپها، کیستها، و کارونکلها، به دلیل تأثیری که بر عملکرد طبیعی مجرای ادراری می‌گذارند، از اهمیت ویژه ای برخوردارند.
این توده‌ها می‌توانند باعث ایجاد علائمی همچون درد، خونریزی، و مشکلات ادراری شوند که نیازمند تشخیص و درمان سریع هستند.
با توجه به اینکه کودکان و نوجوانان ممکن است قادر به بیان مشکلات خود نباشند، آگاهی والدین و پزشکان از این ناهنجاری‌ها و علائم مرتبط با آنها، بسیار حائز اهمیت است.
تشخیص زودهنگام و درمان مناسب میتواند از عوارض جدی جلوگیری کند و به بهبود کیفیت زندگی بیمار کمک شایانی نماید.
بنابراین، بررسی دقیق و آگاهی از این توده‌ها و روش‌های تشخیصی و درمانی مرتبط با آنها از اهمیت بالایی برخوردار است.
مجرای ادرار در شرایط عادی
مجرای ادرار یک اندام لوله مانند است که ادرار را از مثانه به خارج از بدن منتقل می‌کند. در زنان، مجرای ادرار کوتاه است و از مثانه به جلوی واژن کشیده شده و در خارج از بدن باز میشود. جریان ادرار طبیعی باید شفاف، بدون خون و دفع ادرار بدون درد باشد.
تودههای مجرای ادرار در دختران می‌توانند طیف گسترده ای از علائم را ایجاد کنند که بسته به نوع و محل توده متفاوت است. در ادامه، علائم مرتبط با هر نوع توده توضیح داده شده است:
پولیپ مجرای ادرار
پولیپ مجرای ادرار یک توده نادر و نامنظم است که اغلب در هنگام تولد ظاهر میشود. این پولیپ از بافت فیبری و سفت تشکیل شده و ممکن است شامل عضله صاف، کیست‌های کوچک یا بافت عصبی باشد که با یک لایه نازک محافظ پوشیده شده اند.
علائم:
- وجود توده در مجرای ادرار: ممکن است یک توده کوچک و قابل لمس در مجرای ادرار یا نزدیک به خروجی آن حس شود.
- خون در ادرار یا لباس زیر: این علامت میتواند نشان دهنده خونریزی از پولیپ باشد.
- مشکل در ادرار کردن: ادرار ممکن است به سختی خارج شود یا جریان آن ضعیف باشد.
کیست پارایورترال (کیست غدد اسکن)
کیست‌های پارایورترال که به عنوان کیست‌های غدد اسکن نیز شناخته میشوند، در دیواره واژن نزدیک مجرای ادرار یافت میشوند. این کیستها می‌توانند مجرای غدد اسکن را مسدود کنند و به صورت توده ای براق، سفت و برآمده به رنگ سفید مایل به زرد ظاهر شوند.
علائم:
- احساس توده در نزدیکی مجرای ادرار: یک توده براق، سفت و برآمده که به رنگ سفید مایل به زرد است.
- جریان ادرار کج: کیست میتواند جریان ادرار را منحرف کند و باعث ادرار کج یا پاشیده شود.
- انسداد ادراری: کیست ممکن است مجرای ادرار را مسدود کرده و باعث انسداد شود.
- سوزش ادرار: در کودکان بزرگتر، سوزش هنگام ادرار کردن ممکن است وجود داشته باشد.
کارونکل مجرای ادرار
کارونکل‌های مجرای ادرار تودههای پولیپوئیدی هستند که از قسمتی از مجرای خروجی ادرار آویزان هستند. این توده‌ها در کودکان نادر هستند
علائم:
- خونریزی: خونریزی بدون درد یا همراه با درد هنگام ادرار کردن.
- درد هنگام ادرار کردن: کارونکل میتواند باعث درد و ناراحتی هنگام ادرار شود.
- تکرر ادرار: احساس نیاز مکرر به ادرار کردن، حتی در صورت خالی بودن مثانه.
- حساسیت خروجی مجرای ادرار: ناحیه خروجی مجرای ادرار ممکن است حساس و دردناک باشد.
بیرون زدگی مجرای ادرار (پرولاپس)
بیرون زدگی مجرای ادرار یک مشکل نادر است که در آن غشای مجرای ادرار و بافت اسفنجی زیر آن از مجرای خروجی ادرار بیرون می‌زند. این عارضه بیشتر در دختران پیش از بلوغ و به ویژه در میان آفریقایی-آمریکایی‌ها دیده میشود.
علائم:
- لکه بینی خونی: ممکن است خونریزی خفیف و لکه بینی خونی وجود داشته باشد.
- ادرار دردناک: ادرار کردن ممکن است با درد و ناراحتی همراه باشد.
- احتباس ادرار: در موارد شدید، بیمار ممکن است قادر به تخلیه کامل مثانه نباشد و احتباس ادرار رخ دهد.
تشخیص تودههای خوش خیم مجرای ادرار
پولیپهای مجرای ادرار با استفاده از سیستوسکوپی پیدا میشوند.
سیستوسکوپ یک تلسکوپ بلند و نازک با نوری در انتها است که به متخصص اورولوژی امکان می‌دهد داخل مثانه را ببیند.
تشخیص سایر تومورهای خوش خیم مجرای ادرار با استفاده از تصویربرداری اشعه ایکس به نام سیستویورتروگرافی حین ادرار کردن (VCUG) انجام میشود.
درمان تودههای خوش خیم مجرای ادرار
نحوه درمان تودههای خوش خیم به نوع آنها بستگی دارد:
- پولیپ مجرای ادرار
این پولیپها با استفاده از سیستوسکوپی برداشته میشوند.
- کیست پارایورترال
اگر علائمی وجود نداشته باشد، نیازی به درمان نیست. اما در صورت انسداد، عفونت یا درد، متخصص اورولوژی کیست را با تیغ جراحی سوراخ می‌کند تا آن را تخلیه کند.
- کارونکل مجرای ادرار
اگر کارونکل مشکلاتی ایجاد کند، متخصص اورولوژی ممکن است آن را برداشته و پایه ی آن را بسوزاند.
- بیرون زدگی مجرای ادرار
این مشکل به خوبی قابل کنترل است و اشکال خفیف‌تر با نظارت، وان آبگرم، کرم موضعی استروژن و آنتی بیوتیک‌ها درمان میشوند. در موارد شدیدتر، جراحی لازم است.
مراقبتهای بعد از درمان
- پولیپ مجرای ادرار
عمل جراحی علائم را برطرف می‌کند و مشکل نباید دوباره عود کند.
- کیست پارایورترال
ادرار کردن به حالت عادی باز می‌گردد و بیماری نباید دوباره عود کند.
- کارونکل مجرای ادرار
پس از درمان نیازی به باقی ماندن سوند ادراری در مثانه نیست مگر اینکه کارونکل بسیار بزرگ باشد. هر گونه توده ای که در حین عمل جراحی خارج شود، برای اطمینان از عدم وجود سرطان آزمایش میشود. ممکن است ادرار کردن بیمار تا چند روز دردناک باشد و لکه بینی خونی وجود داشته باشد. کارونکل اغلب عود نمیکند.
- بیرون زدگی مجرای ادرار
پس از خارج کردن سوند، فرد میتواند به فعالیتهای عادی خود بازگردد. چند روز اول پس از جراحی، ممکن است لکه بینی خونی و ادرار دردناک وجود داشته باشد و ممکن است برای کودکان بزرگتر که توانایی بلع قرص دارند برای کاهش درد حین ادرار کردن مسکن تجویز شود
بازگشت بیرون زدگی مجرای ادرار نادر است
جمع بندی
تودههای خوش خیم مجرای ادرار در دختران، اگرچه نادر هستند، اما می‌توانند عوارض مهمی ایجاد کنند. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب میتواند از آسیب دائمی جلوگیری کند و بهبود کامل را تضمین نماید.
در صورت بروز هر گونه علائم مشکوک، مراجعه به متخصص اورولوژی برای تشخیص و درمان به موقع بسیار حائز اهمیت است.
سوالات متداول
1. تودههای خوش خیم مجرای ادرار چیست؟
تودههای خوش خیم مجرای ادرار شامل پولیپها، کیستها، و کارونکلها هستند که در مجرای ادرار دختران ایجاد میشوند و اغلب باعث عوارضی مانند انسداد، عفونت، و درد میشوند.
2. علائم تودههای خوش خیم مجرای ادرار چیست؟
علائم شامل درد، خونریزی، مشکلات ادراری مانند سختی در ادرار کردن یا جریان ضعیف ادرار، و احساس توده در نزدیکی مجرای ادرار است.
3. پولیپ مجرای ادرار چیست و چه علائمی دارد؟
پولیپ مجرای ادرار توده ای فیبری و سفت است که میتواند باعث خونریزی در ادرار، مشکل در ادرار کردن، و احساس توده در مجرای ادرار شود.
4. کیست پارایورترال چیست؟
کیست پارایورترال توده ای براق و سفت در دیواره واژن نزدیک مجرای ادرار است که میتواند جریان ادرار را منحرف کرده و باعث انسداد و سوزش ادرار شود.
5. کارونکل مجرای ادرار چیست و چه علائمی دارد؟
کارونکل مجرای ادرار توده ای پولیپوئید است که باعث خونریزی با یا بدون درد هنگام ادرار کردن، تکرر ادرار، و حساسیت خروجی مجرای ادرار میشود.
6. بیرون زدگی مجرای ادرار چیست؟
بیرون زدگی مجرای ادرار یک مشکل نادر است که در آن غشای مجرای ادرار و بافت اسفنجی زیر آن از مجرای خروجی ادرار بیرون می‌زند و میتواند باعث لکه بینی خونی، ادرار دردناک، و احتباس ادرار شود.
7. چگونه تودههای خوش خیم مجرای ادرار تشخیص داده میشوند؟
تشخیص پولیپهای مجرای ادرار با استفاده از سیستوسکوپی و تشخیص سایر تومورهای خوش خیم با استفاده از تصویربرداری اشعه ایکس به نام سیستویورتروگرافی حین ادرار کردن (VCUG) انجام میشود.
8. روش‌های درمان تودههای خوش خیم مجرای ادرار چیست؟
درمان شامل جراحی برای برداشتن پولیپ، تخلیه کیست پارایورترال در صورت نیاز، و کنترل بیرون زدگی مجرای ادرار با نظارت، وان آبگرم، کرم موضعی استروژن و آنتی بیوتیک‌ها و در موارد شدیدتر جراحی است.
9. مراقبتهای پس از درمان تودههای خوش خیم مجرای ادرار چگونه است؟
پس از جراحی، علائم معمولاً برطرف میشوند و مشکل دوباره عود نمیکند. ممکن است ادرار کردن بیمار تا چند روز دردناک باشد و لکه بینی خونی وجود داشته باشد. مراقبتهای پس از درمان شامل بازگشت به فعالیتهای عادی و نظارت بر علائم است.
10. چرا تشخیص زودهنگام تودههای خوش خیم مجرای ادرار اهمیت دارد؟
تشخیص زودهنگام و درمان مناسب میتواند از عوارض جدی مانند آسیب دائمی به کلیهها و دستگاه ادراری جلوگیری کرده و بهبود کامل را تضمین نماید.
11.آیا اقدامات من به عنوان مادر باعث ایجاد پولیپ مجرای ادرار در فرزندم شده است؟
خیر. هیچ علت مستعدکننده شناخته‌شده‌ای برای پولیپ مجرای ادرار وجود ندارد. تصور میشود که پولیپ نقصی ژنتیکی و اتفاقی است که در چند هفته اول پس از لقاح تخمک ایجاد میشود.
12.آیا این پولیپهای مجرای ادراری بعد از جراحی بازمی‌گردند؟
خیر. هیچ موردی از بازگشت پولیپ پس از برداشتن آنها گزارش نشده است.
13.آیا کیست‌های پارایورترال خطرناک هستند؟
به طور کلی، کیست‌های پارایورترال خطرناک نیستند. این کیستها تودههای خوش‌خیم نادری هستند که به خودی خود برطرف میشوند یا به راحتی با برش جراحی قابل درمان هستند.
14.آیا بیرون زدگی مجرای ادرار باعث درد فرزندم میشود؟
به جز لکه‌بینی خونی و علائم تحریک‌کننده موضعی، بافت مخاطی بیرون زده معمولاً حساس نیست، مگر اینکه چند روز بیرون زده باشد و دچار تورم یا زخم شود.
15.علت بیرون زدگی مجرای ادرار چیست؟
علت واقعی این عارضه مشخص نیست. برخی نظریه‌ها شامل استعداد نژادی، اتصال ضعیف عضله به مخاط مجرای ادرار، کمبود استروژن و موقعیت نامناسب مجرای ادرار هستند.
