فهرست عناوین این مقاله
هیپوسپادیاس یک ناهنجاری مادرزادی در پسران است که در آن مجرای ادرار در نوک آلت تناسلی قرار ندارد و سوراخ مجرای ادرار ممکن است در هر نقطه‌ای زیر آلت تناسلی قرار داشته باشد که می‌تواند منجر به مشکلاتی در ادرار کردن و عملکرد جنسی در آینده شود.
هیپوسپادیاس نسبتاً شایع است و در حدود 1 در 200 پسر تازه متولد شده دیده میشود.
مبتلا بودن به این بیماری به معنای وجود نقایص دیگر همزمان در بدن فرد نیست.
انواع هیپوسپادیاس
هیپوسپادیاس بر اساس محل قرار گیری سوراخ انتهایی مجرای ادرار به سه دسته کلی تقسیم میشود:
- دیستال: مجرای ادرار در نزدیکی نوک آلت تناسلی قرار دارد (شایعترین نوع).
- پروگزیمال: مجرای ادرار در قاعده آلت تناسلی یا حتی زیر کیسه بیضه قرار دارد.
- میانی: مجرای ادرار بین دو نوع فوق قرار دارد.
در برخی موارد، علاوه بر هیپوسپادیاس، انحنای آلت تناسلی به سمت پایین در حالت نعوظ نیز وجود دارد (کوردی آلت).
عوارض هیپوسپادیاس
در مواردی که سوراخ مجرای ادرار نزدیک به نوک آلت اما پایین‌تر از حالت نرمال است، می‌توان این اختلال را درمان نکرد.
سایر انواع هیپوسپادیاس در صورت عدم درمان می‌توانند منجر به مشکلاتی در ادرار کردن، عملکرد جنسی و عزت نفس فرد شوند.
با این حال، با جراحی به موقع، اکثر پسران مبتلا به هیپوسپادیاس می‌توانند زندگی عادی و سالمی در آینده داشته باشند.
علل
هیپوسپادیاس ممکن است ناشی از اختلالات هورمونی جنین باشد.
مراحل کلیدی در تشکیل آلت تناسلی بین هفته‌های 9 تا 12 بارداری اتفاق می‌افتند.
در این مدت، هورمون‌های مردانه به بدن دستور می‌دهند تا مجرای ادرار و پوست آلت و ختنه‌گاه (حشفه) را تشکیل دهند.
تشخیص
هیپوسپادیاس اغلب در بدو تولد دیده میشود و نه تنها مجرای ادرار در جای اشتباه قرار دارد، بلکه پوست ختنه‌گاه اغلب در قسمت زیرین به طور کامل تشکیل نشده است.
به این حالت اصطلاحاً «ختنه‌ی مادرزادی» می‌گویند.
حدود 8 در 100 پسری که به هیپوسپادیاس مبتلا هستند، ممکن است همزمان یک بیضه‌ی‌شان به طور کامل وارد کیسه بیضه نشده باشد و نیاز به جراحی برای پایین آوردن آن داشته باشند.
درمان
هیپوپادیاس می‌تواند مشکلات و عوارض متعددی برای افراد مبتلا در دوران کودکی و بزرگسالی ایجاد کند .
این عوارض می‌توانند شامل موارد زیر باشند :
- مشکلات نعوظ: تا 15 درصد از پسران مبتلا به هیپوسپادیاس دارای انحنای رو به پایین در آلت تناسلی خود هستند. اگر انحنا شدید باشد، می‌تواند در بزرگسالی مشکلاتی در روابط جنسی ایجاد کند.
- مشکلات ادرار کردن: سوراخ مجرای ادرار در برخی موارد بزرگتر و در برخی دیگر بسیار کوچک است. برخی از سوراخ‌ها ممکن است پس از دهانه پرده‌ای از پوست داشته باشند که بر جریان ادرار تأثیر می‌گذارد. در برخی پسران، ادرار به طرفین یا پایین پاشیده میشود و بعضی دیگر برای ادرار کردن نیاز دارند مدت زیادی بنشینند. ادرار کردن می‌تواند ناراحتی ایجاد کند و با پاشیده شدن ادرار به اطراف، پوست نواحی نزدیک را تحریک کند.
- ظاهر آلت تناسلی: پوست ختنه‌گاه که به طور کامل تشکیل نشده است، معمولاً ظاهری غیرطبیعی دارد. مطالعات نشان می‌دهد که پسران مبتلا به هیپوسپادیاس اصلاح‌نشده ممکن است با کاهش عزت نفس مواجه شوند.
امروزه، اکثر متخصصان اورولوژی کودکان توصیه می‌کنند که تمامی اشکال هیپوسپادیاس به جز موارد بسیار جزئی اصلاح شوند. در اغلب موارد، مزایای اصلاح بسیار بیشتر از خطرات آن است.
- صاف کردن تنه‌ی آلت تناسلی و اصلاح کجی آن اگر وجود دارد.
- ساختن مجرای جدید در سر آلت به منظور تکمیل قسمتی از مجرا که ناقص است.
- قرار دادن مه‌آی ادراری (سوراخ مجرا) در سر آلت تناسلی.
- ختنه کردن یا بازسازی پوست حشفه‌ی آلت.
مراقبت‌های بعد از جراحی
بسیاری از متخصصان ارولوژی کودکان بر این باورند که ویزیت‌های روتین مطب پس از چند ماه اول ضروری نیست، زیرا احتمال مشکلات بعد از آن بسیار کم است. برخی دیگر فکر می‌کنند که پسران باید در طول کودکی تا بعد از بلوغ تحت نظر باشند. زخم‌های جراحی هیپوسپادیاس معمولاً برای بهبودی به مراقبت خاصی نیاز ندارند. جراح نحوه مراقبت از زخم را به خانواده آموزش می‌دهد و دستورالعمل‌هایی در مورد حمام کردن و تعویض پوشک ارائه می‌دهد. بسیاری از جراحان پس از جراحی برای چند روز یک سوند در محل عمل میگذارند تا ادرار با محل عمل تماس نداشته باشد. در حالی که سوند در جای خود قرار دارد، اغلب آنتی بیوتیک هم تجویز میشود. اگر کودک سوند دارد، ممکن است اجازه داده شود تا ادرار را در پوشک تخلیه کند. پوشک را می‌توان به طور معمول تعویض کرد. اگر کودک در سنین بزرگتری است، ممکن است سوند به کیسه‌ای متصل شود. سوندها اغلب به مدت 5 روز تا 2 هفته در جای خود نگه داشته می‌شوند. به نظر می‌رسد پسران کوچکتر بعد از ترمیم بی قراری کمتری دارندعوارض جراحی هایپوسپادیاس
عوارض ترمیم هیپوسپادیاس دیستال در پسران کمتر از ۱ مورد در ۱۰ مورد است. مشکلات بیشتر بعد از ترمیم هیپوسپادیاس پروگزیمال رخ می‌دهند. شایعترین مشکل بعد از جراحی ایجاد سوراخ ( “فیستول“) در جای دیگری از آلت تناسلی است. ( نشتی از محل عمل یا جایی نزدیک به محل عمل ) . همچنین ممکن است در مه آی ادراری، تنگی ایجاد شود که می‌تواند در دفع ادرار اختلال ایجاد کند. بعد از جراحی باید والدین نکات زیر را در نظر داشته باشند :- اگر کودک بعد از ترمیم هیپوسپادیاس از نشت ادرار یا باریک شدن جریان ادرار شکایت دارد، باید به متخصص ارولوژی کودکان مراجعه کند.
- بسیاری از عوارض در چند ماه اول پس از جراحی ظاهر می‌شوند، اما ممکن است فیستول یا تنگی‌ها تا سال‌ها بعد از جراحی خودشان را نشان ندهند.
- در صورت شکست جراحی و عدم موفقیت در ترمیم مجرا ، جراحی مجدد پس از ۶ ماه از عمل قبلی قابل انجام است.
بافت‌های اسکار و چسبیده ناسالم ناشی از جراحی‌های قبلی را می‌توان در عمل مجدد حذف کرد. پوست سالم از قسمتی از آلت تناسلی یا سایر مناطق بدن (اغلب از داخل گونه) برداشت و برای ترمیم محل عمل قبلی استفاده کرد. به این عمل یورتروپلاستی با گرفت پوستی مخاطی می‌گویند.
مدت زمان بهبودی
بهبودی زخم ناشی از ترمیم هیپوسپادیاس به سرعت شروع میشود، اما ممکن است ماه‌ها طول بکشد تا به طور کامل بهبود یابد و در اوایل ممکن است تورم و کبودی وجود داشته باشد که طی چند هفته بهبود می‌یابد. سوالات متداول آیا هیپوسپادیاس از طریق ژن منتقل میشود؟ در حدود 7 مورد از هر 100 کودک مبتلا به هیپوسپادیاس، پدر نیز به آن مبتلا بوده است. احتمال تولد دومین پسر با هیپوسپادیاس حدود 12 مورد از 100 است. اگر هم پدر و هم برادر دچار هیپوسپادیاس باشند، خطر ابتلا در پسر دوم به 21 مورد از 100 افزایش می‌یابد. آیا ترمیم هیپوسپادیاس دیستال ضروری است؟ پیش‌بینی مشکلاتی که نوزاد در آینده خواهد داشت دشوار است، اما بدون توجه به شدت بیماری، بهتر است هر اختلالی جراحی شود، مگر اینکه ارولوژیست نظر مخالفی داشته باشد. مزایای اصلاح بسیار بیشتر از خطرات آن است. آیا جراحی هیپوسپادیاس نیازمند بیهوشی است ؟ جراحی هیپوسپادیاس در حالی که بیمار خواب است، تحت بیهوشی عمومی انجام میشود. بسیاری از متخصصان بیهوشی یا جراحان همچنین از بلوک عصبی نزدیک آلت تناسلی یا در پشت آلت استفاده می‌کنند تا درد را زمانی که کودک بعد از جراحی بیدار میشود، کاهش دهند. امروزه انجام جراحی‌هایی مانند ترمیم هیپوسپادیاس در نوزادان سالم، بدون عوارض بیهوشی عموما انجام میشود. بهترین روش ترمیم هیپوسپادیاس چیست ؟ روش جراحی که متخصص ارولوژی انتخاب می‌کند به عوامل متعددی بستگی دارد. که شامل درجه هیپوسپادیاس و میزان انحنای آلت تناسلی است. جراحانی که عمل ترمیم هیپوسپادیاس را انجام می‌دهند باید با تکنیک‌های مختلف آشنا باشند. حتی گاهی اوقات هیپوسپادیاس دیستال خفیف ممکن است نیاز به ترمیم پیچیده ای داشته باشد. چطور از زخم جراحی هیپوسپادیاس مراقبت کنم ؟ زخم‌های جراحی هیپوسپادیاس معمولاً برای بهبودی به مراقبت خاصی نیاز ندارند. جراح نحوه مراقبت از زخم را به خانواده آموزش می‌دهد و دستورالعمل‌هایی در مورد حمام کردن و تعویض پوشک ارائه می‌دهد. بسیاری از جراحان پس از جراحی برای چند روز یک سوند در محل عمل میگذارند تا ادرار با محل عمل تماس نداشته باشد. در حالی که سوند در جای خود قرار دارد، اغلب آنتی بیوتیک هم تجویز میشود. اگر کودک سوند دارد، ممکن است اجازه داده شود تا ادرار را در پوشک تخلیه کند. پوشک را می‌توان به طور معمول تعویض کرد مدت زمان بهبودی بعد از جراحی چقدر است ؟ بهبودی زخم ناشی از ترمیم هیپوسپادیاس به سرعت شروع میشود، اما ممکن است ماه‌ها طول بکشد تا به طور کامل بهبود یابد و در اوایل ممکن است تورم و کبودی وجود داشته باشد که طی چند هفته بهبود می‌یابد. آیا بعد از چندین جراحی در صورت وجود مشکل همچنان می‌توان هیپوسپادیاس را ترمیم کرد؟ بله. خوشبختانه، اکثر جراحی‌ها در اولین بار موفقیت آمیز هستند. با این حال، برخی از کودکان به دلیل عوارض به جراحی بیشتری نیاز دارند. اکثر آنها در بار دوم نتایج خوبی خواهند گرفت. با این حال، ممکن است برخی از کودکان مشکلات بیشتری داشته باشند که منجر به جراحی‌های بیشتری شود، اما این مشکلات نیز قابل رفع هستند.سوالات متداول
آیا هیپوسپادیاس از طریق ژن منتقل میشود؟
در حدود 7 مورد از هر 100 کودک مبتلا به هیپوسپادیاس، پدر نیز به آن مبتلا بوده است. احتمال تولد دومین پسر با هیپوسپادیاس حدود 12 مورد از 100 است. اگر هم پدر و هم برادر دچار هیپوسپادیاس باشند، خطر ابتلا در پسر دوم به 21 مورد از 100 افزایش می‌یابد.
آیا ترمیم هیپوسپادیاس دیستال ضروری است؟
پیش‌بینی مشکلاتی که نوزاد در آینده خواهد داشت دشوار است، اما بدون توجه به شدت بیماری، بهتر است هر اختلالی جراحی شود، مگر اینکه ارولوژیست نظر مخالفی داشته باشد. مزایای اصلاح بسیار بیشتر از خطرات آن است.
آیا جراحی هیپوسپادیاس نیازمند بیهوشی است ؟
جراحی هیپوسپادیاس در حالی که بیمار خواب است، تحت بیهوشی عمومی انجام میشود. بسیاری از متخصصان بیهوشی یا جراحان همچنین از بلوک عصبی نزدیک آلت تناسلی یا در پشت آلت استفاده می‌کنند تا درد را زمانی که کودک بعد از جراحی بیدار میشود، کاهش دهند. امروزه انجام جراحی‌هایی مانند ترمیم هیپوسپادیاس در نوزادان سالم، بدون عوارض بیهوشی عموما انجام میشود.
بهترین روش ترمیم هیپوسپادیاس چیست ؟
روش جراحی که متخصص ارولوژی انتخاب می‌کند به عوامل متعددی بستگی دارد. که شامل درجه هیپوسپادیاس و میزان انحنای آلت تناسلی است. جراحانی که عمل ترمیم هیپوسپادیاس را انجام می‌دهند باید با تکنیک‌های مختلف آشنا باشند. حتی گاهی اوقات هیپوسپادیاس دیستال خفیف ممکن است نیاز به ترمیم پیچیده ای داشته باشد.
چطور از زخم جراحی هیپوسپادیاس مراقبت کنم ؟
زخم‌های جراحی هیپوسپادیاس معمولاً برای بهبودی به مراقبت خاصی نیاز ندارند. جراح نحوه مراقبت از زخم را به خانواده آموزش می‌دهد و دستورالعمل‌هایی در مورد حمام کردن و تعویض پوشک ارائه می‌دهد.
بسیاری از جراحان پس از جراحی برای چند روز یک سوند در محل عمل میگذارند تا ادرار با محل عمل تماس نداشته باشد. در حالی که سوند در جای خود قرار دارد، اغلب آنتی بیوتیک هم تجویز میشود.
اگر کودک سوند دارد، ممکن است اجازه داده شود تا ادرار را در پوشک تخلیه کند. پوشک را می‌توان به طور معمول تعویض کرد
مدت زمان بهبودی بعد از جراحی چقدر است ؟
بهبودی زخم ناشی از ترمیم هیپوسپادیاس به سرعت شروع میشود، اما ممکن است ماه‌ها طول بکشد تا به طور کامل بهبود یابد و در اوایل ممکن است تورم و کبودی وجود داشته باشد که طی چند هفته بهبود می‌یابد.
آیا بعد از چندین جراحی در صورت وجود مشکل همچنان می‌توان هیپوسپادیاس را ترمیم کرد؟
بله. خوشبختانه، اکثر جراحی‌ها در اولین بار موفقیت آمیز هستند. با این حال، برخی از کودکان به دلیل عوارض به جراحی بیشتری نیاز دارند.
اکثر آنها در بار دوم نتایج خوبی خواهند گرفت. با این حال، ممکن است برخی از کودکان مشکلات بیشتری داشته باشند که منجر به جراحی‌های بیشتری شود، اما این مشکلات نیز قابل رفع هستند.
